“Yerel Yönetime Gönüllü Katılım mı, Ücretli Hizmet mi?” – İhtiyar Heyeti ve Maaş Tartışması
Yerel yönetimle ilgilenen biri olarak, bir köy ya da mahallede yaşamış olduğunuz küçük ama etkili kararların arka planındaki gönüllülerin işini düşündüğümde hep merak ediyorum: “Bu işi yapanlar maaş alıyor mu?” Özellikle Muhtarın yanında yer alan ihtiyar heyeti üyeleri için bu soru epey öne çıkıyor. Şimdi bilimsel bir merakla, ulaşabildiğimiz verilere dayanarak “Muhtar ihtiyar heyeti maaş alır mı?” sorusunu birlikte ele alalım.
İhtiyar Heyeti Nedir? Görevleri Nelerdir?
İhtiyar heyeti, Türkiye’de özellikle köy ya da mahalle birimlerinde, muhtarın yanında yer alan ve yerel halkın sorunlarını muhtar aracılığıyla çözmeye, karar alma süreçlerine katkı vermeye yönelik kurul olarak tanımlanır. ([Vikipedi][1]) Örneğin heyet üyeleri; muhtarın hazırladığı işler için görüş verir, topluluk içinde düzenin sağlanması gibi görevlerde yer alırlar. ([Eleman.net][2]) Özetle, yerel topluluk içinde gönüllü katılımın örgütlendiği bir yapıdır.
Maaş Var mı? Veriler Ne Diyor?
Bilimsel inceleme açısından baktığımızda, ihtiyar heyeti üyelerinin maaş alıp almadığı konusunda net kaynaklar “gönüllü görev” ifadesini öne çıkarıyor. Örneğin bir rehberde “İhtiyar heyeti üyeleri genellikle gönüllü olarak çalışır ve herhangi bir ihtiyar heyeti maaşı almazlar.” deniliyor. ([Eleman.net][2]) Diğer bir kaynakta da “Köy ihtiyar heyeti üyeleri de azalar gibi maaş almaz.” ifadesi yer alıyor. ([dayibilir.com][3])
Bu veriler ışığında şöyle bir çıkarım yapabiliriz: İhtiyar heyeti üyeliği, sistematik aylık maaşla yürütülen bir görev değil; daha çok toplum hizmeti ve gönüllülük esasına dayalı bir sorumluluk gibi görülüyor. Ancak burada “maaş almıyor” ifadesi tamamen gider hiç ödeme yok demek anlamına gelmeyebilir — bazı yerel durumlarda toplantı gideri, harcırah ya da küçük tazminatlar söz konusu olabilir, ancak bu yaygın, sistematik ve resmi “maaş” tanımıyla eşleşmeyebilir.
Neden Maaş Almıyorlar? Bilimsel Yaklaşım
Bu soruya bilimsel bir lensle bakarsak, birkaç etken öne çıkıyor:
Yasal düzenleme: Mevzuatta muhtar azası ya da ihtiyar heyeti üyelerine özel bir maaş hükmü bulunmadığına dair bilgiler var. Bu durumda yasal temeli olmayan bir gelir söz konusu olmuyor.
Görev niteliği: İhtiyar heyeti üyeliği, seçimle iş başına gelmiş olsa da çoğu kez profesyonel kadro olarak tanımlanmıyor; bir kamu görevlisi statüsünde olmayabiliyor.
Toplumsal meşruiyet ve gönüllülük: Yerel yönetime katılan bireyler, toplumsal sorumluluk duygusu ve yerel bağlılık üzerinden hareket ediyor. Bu durum, maaş yerine ‘toplumsal fayda’ açısından motive olmayı beraberinde getiriyor.
Ekonomik kaynakların sınırlılığı: Küçük yerleşim birimlerinde bütçe olanakları sınırlı olabiliyor. Bu durumda, sistematik maaş ödemesi yerine gider karşılığı veya sembolik destek modeli tercih edilebiliyor.
Bu etkenlerin birleşimi, ihtiyar heyeti üyelerinin geniş ölçekte maaş almamasının arkasındaki bilimsel/kurumsal nedenleri açıklıyor.
Sonuç ve Düşünmeye Davet
Özetle: Yerel yönetimde önemli bir rol üstlenen ihtiyar heyeti üyeleri için genel kural olarak maaş ödemesi söz konusu değil gibi görünüyor. Ancak bu, tamamen hiçbir ödeme yapılmıyor demek değil; yerel uygulamalar, yönetmelikler ve bütçe durumu gibi değişkenlerle şekillenebilir.
Sizce bu durum adil mi? İhtiyar heyetinin görev yükü ve toplumsal sorumluluğu göz önüne alındığında “maaş” ya da “gönüllü hizmet” modeli hangisi daha uygun olurdu? Yerel yönetimde gönüllülük üzerine kurulu yapılar mı sürdürülebilir, yoksa bir gelir karşılığı olmalı mı? Yorumlarınızla bu tartışmaya katılın.
[1]: https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0htiyar_Heyeti?utm_source=chatgpt.com “İhtiyar heyeti – Vikipedi”
[2]: https://www.eleman.net/is-rehberi/meslekler/muhtarhtarlik-ihtiyar-heyeti-nedir-ne-is-yapar-h14919?utm_source=chatgpt.com “Muhtarhtarlık İhtiyar Heyeti Nedir, Ne İş Yapar? – Eleman.net”
[3]: https://www.dayibilir.com/soru/359773/muhtar-ihtiyar-heyeti-maas-alir-mi?utm_source=chatgpt.com “Muhtar ihtiyar heyeti maaş alır mı? – dayibilir.com”